Του διευθύνοντος συμβούλου του Ταμείου Νέας Οικονομίας, Νίκου Χαριτάκη, Νοέμβριος 2011.


















Νίκος Χαριτάκης

  Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών.
  Μέλος της Αμερικανικής Οικονομικής Εταιρίας.
  Διευθύνων Σύμβουλος του Ταμείου Νέας Οικονομίας.
  Διευθύνων Σύμβουλος στην Εταιρία Τουριστικής Ανάπτυξης την περίοδο 2004 – 2005.
 Γενικός Γραμματέας Ανταγωνισμού & Αποκρατικοποιήσεων στο Υπουργείο Βιομηχανίας, Έρευνας & Τεχνολογίας την περίοδο 1990 – 1993.
  Οικονομικός Σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την περίοδο 1983 – 1985.



·  Η χρεοκοπία της Ελλάδας


Ποιοι είναι οι κυριότεροι λόγοι που οδήγησαν την Ελλάδα στα πρόθυρα της ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας;

Θεωρώ ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση δημιούργησε ένα τεράστιο πρόβλημα ρευστότητας. Αποτέλεσμα της κρίσης ρευστότητας ήταν το “πάγωμα” των αγορών. Ο κίνδυνος παροχής ρευστότητας από το διεθνές τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα ανέβηκε απότομα. Εκείνη τη στιγμή, λοιπόν, το πρώτο που κάνεις σαν διαχειριστής πιστωτικών και όχι χρηματικών πόρων είναι να κλείσεις τις αγορές. Δηλαδή, περιορίζεις τη διαθέσιμη ρευστότητα την οποία χορηγείς στο σύστημα. Από εκεί που υπήρχαν περίπου 23, 24 φορές διαθέσιμα ρευστότητας από τα επίπεδα των καταθέσεων, πήγαμε στα 4! Αυτή η τεράστια μείωση παροχής ρευστότητας, προφανώς θα επιπέσει στους χειρότερους πελάτες. Η Ελλάδα ήταν ένας από τους πελάτες της διεθνούς αγοράς που ένα τμήμα της οικονομίας της ήταν επισφαλές. Αυτό ήταν το Ελληνικό Δημόσιο. Ο ιδιωτικός τομέας δεν είχε προβλήματα ρευστότητας. Η απάντηση στο ερώτημα γιατί το Ελληνικό Δημόσιο ήταν προβληματικό είναι απλή. Είχε υπερδανειστεί. Το Ελληνικό Δημόσιο είχε το εξής χαρακτηριστικό: Μπαίνοντας σε μια ζώνη κοινού νομίσματος και πολύ σκληρού νομίσματος, απόλαυσε ενός πλεονεκτήματος το οποίο και λογικά το εκμεταλλεύτηκε. Η βασική αρχή που λειτουργούσαν όλες οι οικονομίες πριν από τη μεγάλη κρίση του 2008 ήταν ότι τα κράτη δεν πτωχεύουν. Ιδιαίτερα, δε, τα κράτη που έχουν σκληρό νόμισμα. Διότι οι επιπτώσεις που έχει το σκληρό νόμισμα σε όλη τη διαχείριση του συστήματος είναι τρομερά επώδυνες. Άρα, δε θα σε αφήσει το σύστημα. Είναι η αρχή too big to fail. Ο συστημικός κίνδυνος που υπάρχει από την κατάπτωση ενός υψηλού χρέους είναι πάρα πολύ μεγάλος όταν αυτό το χρέος είναι σε σκληρό νόμισμα. Έχουμε, λοιπόν, ότι η Ελλάδα, αν και δεν ήταν Γερμανία οικονομικά, δανειζόταν σχεδόν με τους όρους της Γερμανίας επειδή ανήκε στην Ευρωζώνη. Το ότι ήμασταν μέσα στην ζώνη του ευρώ μπορεί να δημιούργησε και έναν ηθικό κίνδυνο στην όλη διαδικασία. Και η αποδοχή του συγκεκριμένου ηθικού κινδύνου καθιστούσε όλους υπεύθυνους (δηλαδή δανειστές, δανειζόμενους και ελεγκτικές αρχές).

Με διαφορετικούς χειρισμούς και καλύτερη επικοινωνιακή πολιτική, θα μπορούσαμε να αποτρέψουμε την εκτίναξη των spread (σ.σ.: διαφορά επιτοκίων δανεισμού της Ελλάδας από τα αντίστοιχα της Γερμανίας) τον Απρίλιο του 2010, που ουσιαστικά μας απέκλεισε από τις αγορές;

Ναι, πιστεύω ότι από τα πράγματα τα οποία μας έχουν οδηγήσει σε αυτό το λυπηρό επίπεδο που είμαστε σήμερα –για να μη χρησιμοποιήσω άλλη έκφραση– είναι ότι οι χειρισμοί της κυβέρνησης σε όλη τη διαδικασία που ανέλαβε μέχρι σήμερα ήταν στενά, “τυφλά” κομματικά. Αγνοήσαμε από την αρχή ότι η Ελλάδα είναι μια περιθωριακή οικονομία. Αναπτυγμένη μεν, αλλά περιθωριακή σε μια παγκόσμια κρίση. Θεωρώ ότι η θέση της Ελλάδας, όπως εκφράστηκε από την κυβέρνηση μέχρι σήμερα, ήταν μια θέση ηγεμονική. Δηλαδή, είναι τελείως διαφορετικό να συμπεριφέρεται έτσι ο κύριος Μπερλουσκόνι στις αγορές, με το μέγεθός του (γιατί η Ιταλία είναι μια πολύ μεγάλη οικονομία), και τελείως διαφορετικό να έχει την ίδια συμπεριφορά η ελληνική κυβέρνηση και ο έλληνας πρωθυπουργός όταν εκπροσωπεί την Ελλάδα. Είχε, δηλαδή, εξ αρχής μια υπεροψία ως προς το τι εκπροσωπεί στο διεθνές γίγνεσθαι η Ελλάδα. Οι δηλώσεις του τέως πρωθυπουργού και αυτή η επιμονή, όταν συνειδητοποίησε το πρόβλημα της χώρας, να θέλει να παραμείνει συνεπής προς τις προεκλογικές του δεσμεύσεις ήταν μεγάλο λάθος.

Ορισμένες πολιτικές δυνάμεις του Τόπου, αλλά και μία μειονότητα των αναλυτών, υποστήριξαν ότι θα ήταν πιο συμφέρουσα για την Ελλάδα μια εθελούσια αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους από την προσφυγή της στο μηχανισμό στήριξης το Μάιο του 2010. Με άλλα λόγια, θα ήταν προτιμότερο ΤΟΤΕ να δηλώναμε ευθαρσώς ότι αδυνατούμε να ικανοποιήσουμε το σύνολο των υποχρεώσεών μας στους πιστωτές μας καλώντας τους σε διαπραγματεύσεις για το ακριβές ποσοστό αποπληρωμής. Συμμερίζεστε την άποψη αυτή;

Οι αγορές δεν ήταν έτοιμες να δεχτούν τότε αναδιάρθρωση ενός χρέους το οποίο ήταν υπό τις συνθήκες τις οποίες ήταν το ελληνικό χρέος. Δε θέλανε να το συζητήσουνε! Καλώς υπογράφηκε το Μνημόνιο και το πρόγραμμα ήταν σωστό. Αν είχαμε εφαρμόσει το Μνημόνιο, δε θα φτάναμε σε αυτό το σημείο...



·  Οι πολιτικές του Μνημονίου


Το ότι τα επιτόκια δανεισμού της Ελλάδας δεν αποκλιμακώθηκαν όπως προέβλεπε το αρχικό σχέδιο, αλλά κινούνται ακόμα σε δυσθεώρητα ύψη, δε συνιστά μια μεγάλη αποτυχία του Μνημονίου;

Θεωρώ ότι και το Μνημόνιο να εφαρμοζόταν, πάλι οι συνθήκες της αγοράς σήμερα δε θα επέτρεπαν εύκολα στην Ελλάδα να βγει στις αγορές. Δηλαδή, ήταν μια πολύ αισιόδοξη εκτίμηση των σχεδιαστών του Μνημονίου –όταν το σχεδίασαν– ότι αυτό είναι αρκετό για να επιτρέψει στην Ελλάδα να βγει στις αγορές. Δε νομίζω ότι υπολόγιζαν ότι η επίθεση στο ευρώ, μετά από την Ελλάδα, θα πήγαινε σε αυτόν το βαθμό στα άλλα μεγάλα κράτη. Αυτήν τη στιγμή η παγκόσμια ρευστότητα δημιουργεί πρόβλημα και στην Ιταλία...

Υπό ποιες προϋποθέσεις εκτιμάτε ότι μπορούν να μειωθούν τα επιτόκια δανεισμού της χώρας μας ώστε το Ελληνικό Δημόσιο να ξαναβγεί για δανεισμό στις αγορές;

Κατά τη γνώμη μου, υπάρχουν δύο πράγματα: Πρώτον και κύριον, να προχωρήσουμε –με σωστή μεθοδολογία πλέον– στη δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων στο δημόσιο τομέα και, δεύτερον, να βελτιωθεί η αξιοπιστία της χώρας με μαζική μεταβίβαση δικαιωμάτων του Ελληνικού Δημοσίου.

Η βασικότερη κριτική στα μέτρα του Μνημονίου και του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος εντοπίζεται στην υπερφορολόγηση του ιδιωτικού τομέα και την έλλειψη αναπτυξιακής διάστασης των μέτρων. Με δεδομένους τους δημοσιονομικούς στόχους και τα χρονοδιαγράμματα που έχουν τεθεί για την επίτευξή τους, είναι δυνατό να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές και αν ναι, τι αναπτυξιακά οφέλη μπορούμε να αναμένουμε από τη μείωσή τους; 

Δεν έχει καμία σχέση το Μνημόνιο με την ανάπτυξη της Ελλάδας! Εγώ, όταν μιλάω για ανάπτυξη, λέω ότι πρέπει να φτιαχτεί το περιβάλλον εκείνο το οποίο θα επιτρέψει σε αυτούς που βλέπουν επενδυτικές –και άρα αναπτυξιακές– ευκαιρίες στην Ελλάδα να έρθουν, να τις αξιοποιήσουν, να τις εκμεταλλευτούν. Δυστυχώς, η επιλογή δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας πραγματοποίησης των επενδύσεων δεν έχει αποβληθεί από τη Δημόσια Διοίκηση! Το Δημόσιο θεωρεί ότι επειδή μπορεί να δώσει κίνητρα, θα ελέγχει τον τρόπο που θα επενδύσουν κάποιοι. Αυτήν τη στιγμή η διαχείριση και η ιδιοκτησία περιουσίας από το Δημόσιο λειτουργεί σαν μηχανισμός συγκράτησης των επενδύσεων. Θέλετε να υποθέσουμε ότι ο φόρος είναι μηδενικός; Και πάλι δε θα υπάρξουν επενδυτικές ευκαιρίες! Όλες τις επενδυτικές ευκαιρίες τις κρατάει το κράτος! Βλέπε ενέργεια, βλέπε μεταφορές, βλέπε υπηρεσίες τουρισμού, βλέπε ανάπτυξη ακόμη και στον αγροτικό τομέα.



·  Οικονομική Ανάπτυξη


Σε ποιους τομείς η Ελλάδα μπορεί να επιδείξει συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των υπόλοιπων οικονομιών ώστε η ανάπτυξη να μη βασιστεί πάλι σε εσωτερική κατανάλωση τροφοδοτούμενη από δανεισμό, αλλά σε εξαγωγές ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών;

Βασικά, είναι η γεωγραφική θέση της Ελλάδας, ιδιαίτερα στο διεθνές εμπόριο. Θεωρώ, δηλαδή, ότι η Ελλάδα μπορεί να γίνει «Ολλανδία του μέλλοντος» (έχει απόλυτο δίκιο ο Γιώργος Παπανδρέου σε αυτό). Το εμπόριο θα είναι μεταξύ Ιαπωνίας, Κίνας και Ευρώπης – και ιδιαίτερα Ανατολικής Ευρώπης. Άρα, η θέση μας είναι ονειρεμένη! Δεύτερον, η ενέργεια, από πράσινη ενέργεια μέχρι δίκτυο φυσικού αερίου. Τρίτον, οτιδήποτε έχει σχέση με τη μεγαλύτερη αξιοποίηση των υπηρεσιών στις οποίες η Ελλάδα έχει ήδη επενδύσει: υγεία – πρόνοια, τραπεζικό σύστημα και... υποδοχή Βορειοευρωπαίων! Να γίνουμε η «Φλώριδα της Ευρώπης»! Σκεφτείτε ένα Βόρειο που είναι συνταξιούχος. Εμείς έχουμε να του προσφέρουμε, πέραν του χώρου, το βασικό αγαθό: την υγεία του! Έχουμε πολύ καλές φθηνές ιατρικές υπηρεσίες, πολύ καλή νοσοκομειακή περίθαλψη και εξαιρετικό περιβάλλον.

Με δεδομένη την παρούσα έλλειψη ρευστότητας λόγω του αποκλεισμού της Ελλάδας από τις αγορές, τι μπορεί να γίνει σε αυτήν τη φάση ώστε να αμβλυνθεί η ύφεση που έχει ενσκήψει στην ελληνική οικονομία;

Κατά τη γνώμη μου, να δοθεί η δυνατότητα στο τραπεζικό σύστημα να ανακτήσει την απολεσθείσα ρευστότητα, είτε μέσω εσωτερικής επιστροφής των καταθέσεων είτε μέσω ανάληψης πρωτοβουλιών για απορρόφηση ξένων καταθέσεων. Και για να γίνει αυτό, πρέπει το Ελληνικό Δημόσιο να έχει πείσει τις ξένες αγορές ότι τουλάχιστον αυτό δε θα συνεχίσει να είναι τόσο παρεμβατικό, όσο ήταν μέχρι σήμερα στην όλη λογική λειτουργίας του συστήματος.



·  Δημόσιο Χρέος


Εκτιμάτε ότι η εφαρμογή των αποφάσεων της 27ης Οκτωβρίου θα καταστήσει το δημόσιο χρέος της Ελλάδας βιώσιμο;

Αν μπούμε σε μια δεκαετία πρωτογενών πλεονασμάτων, το όφελος υπολογίζεται ότι θα είναι περίπου 100 δισεκατομμύρια. Αν γίνει μια δυναμική παρέμβαση στη μεταβίβαση δικαιωμάτων του Ελληνικού Δημοσίου, το όφελος θα μπορούσε να ήταν –κατά τη δική μου εκτίμηση– μέχρι και 150 δισεκατομμύρια. Μαζί με τα 30 δισεκατομμύρια που θα πέσουν στο τραπεζικό σύστημα για επανακεφαλαιοποίηση, μιλάμε περίπου για 300 δισεκατομμύρια! Βάλτε και τη ρευστότητα που μπορεί να επιστρέψει, η οποία υπάρχει στα σεντούκια αυτή τη στιγμή, που είναι 50 – 60 δισεκατομμύρια. Ε, δεν είναι δυνατόν αυτή η οικονομία να μην αναπτυχθεί! Και μην ξεχνάτε ότι η ανακύκλωση μιας οικονομίας, στη χειρότερη περίπτωση, έχει το σχήμα της τετραγωνικής ρίζας...

Πώς μπορούν οι αποφάσεις για το χρέος να εφαρμοστούν χωρίς να προκληθεί ανήκεστος βλάβη στις ελληνικές τράπεζες και τα ασφαλιστικά μας ταμεία που έχουν στο χαρτοφυλάκιο τους ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου;

Πρώτη ένδειξη είναι ότι το 50% “κούρεμα” θα εφαρμοστεί ακέραιο. Η δεύτερη ένδειξη είναι ότι πιθανόν να έρθει το Ελληνικό Δημόσιο και να τους δώσει περιουσιακά στοιχεία. Οπωσδήποτε οι επικουρικές συντάξεις θα χαθούν. Από τη μεταπολεμική περίοδο μέχρι σήμερα, το Ελληνικό Δημόσιο χρησιμοποίησε βίαια τις αποταμιευτικές δυνατότητες των Ελλήνων, είτε αυτές εμφανιζόντουσαν υπό τη μορφή αποθεματικών των ταμείων είτε αυτές εμφανιζόντουσαν υπό τη μορφή επενδύσεων σε τράπεζες. Επί σειρά ετών, δεν πλήρωνε τόκο στα αποθεματικά των ταμείων. Τα είχε άτοκα στην Τράπεζα της Ελλάδος. Αυτό ήταν μια έμμεση επιδότηση των τρεχουσών δαπανών του Ελληνικού Δημοσίου από τους ασφαλισμένους των ταμείων. Ένα πρόβλημα επί σειρά ετών. Μετά, το Ελληνικό Δημόσιο πήγε σε ένα άλλο επίπεδο, επέβαλε να αξιοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά σε κρατικά ομόλογα...

Έχουμε δεσμευτεί στην υλοποίηση ενός προγράμματος αποκρατικοποιήσεων ύψους 50 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2020, με στόχο τη ριζική μείωση του χρέους μας. Η καταβαράθρωση των χρηματιστηριακών τιμών των εισηγμένων δημοσίων επιχειρήσεων δε ναρκοθετεί το πρόγραμμα αυτό;

Όχι! Η έννοια αποκρατικοποίηση για το κράτος δεν είναι ίδια με τη μεταβίβαση περιουσίας που έχει ο ιδιώτης. Εάν εσείς έχετε μια περιουσία και θέλετε να την πουλήσετε, αξιολογείτε την τιμή που θα πάρετε και, αν σας συμφέρει, την πουλάτε. Το κράτος δεν αξιολογεί τη μεταβίβαση με αυτό το σκεπτικό, την αξιολογεί και από τις εξωτερικότητες! Δηλαδή, αν υπάρξουν εισοδήματα, αν υπάρξει φορολογία εισοδημάτων, αν υπάρξουν συναλλαγές (άρα και ΦΠΑ), αν υπάρξει αναπτυξιακό αποτέλεσμα από αυτή τη διαδικασία, το οποίο θα δώσει μείωση του ελλείμματος... Λέω ότι πουλάω μια εταιρία σε μηδενική τιμή, αλλά την άλλη μέρα ο επενδυτής ο οποίος θα αναλάβει να την αναδιαρθρώσει και να της δώσει “ζωή” και πελατεία, θα δίνει ετησίως στα ασφαλιστικά ταμεία, στο φόρο μισθωτών υπηρεσιών και στο ΦΠΑ (από τις συναλλαγές που θα κάνει), ας πούμε, 1 δισεκατομμύριο ευρώ το χρόνο. Δηλαδή, στα επόμενα 25 χρόνια το Ελληνικό Δημόσιο, θα πάρει 25 δισεκατομμύρια! Ουσιαστικά, ποιο είναι το τίμημα αυτής της μεταβίβασης για το Ελληνικό Δημόσιο; Δεν είναι πόσο την πούλησε! Ξεχνάμε, δηλαδή, ότι μια εταιρία όπως είναι ο Ο.Σ.Ε. (ο οποίος είναι “νεκρός” αυτήν τη στιγμή)  αύριο μπορεί να γίνει μια ατμομηχανή εσόδων για τον ελληνικό προϋπολογισμό!

Λαμβάνοντας υπόψη τα γνωστά προβλήματα της ελληνικής γραφειοκρατίας και τα νομικά εμπόδια που θα εγερθούν, σε ποιο βαθμό είναι δυνατό να λάβει χώρα η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου;

Διοίκησα για 8 μήνες την πιο πλούσια και πιο αξιόλογη εταιρία ακινήτων του Ελληνικού Δημοσίου. Αν έχει να πουλήσει κάτι σοβαρό η Ελλάδα σε μεγάλη κλίμακα, είναι τα τουριστικά ακίνητα, η περιουσία του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού. Είναι φενάκη τα διοικητικά προβλήματα! Είναι καθαρά θέμα ευθύνης των διοικούντων. Κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας! Και θα συνεχίσουμε να κρυβόμαστε όσο αυτοί που αναλαμβάνουν αυτές τις ευθύνες δεν έχουν καταλάβει ποιος είναι ο ρόλος τους. Ο ρόλος τους είναι να κάνουν αποκρατικοποιήσεις! Αμφισβητήσεις για το ιδιοκτησιακό καθεστώς πάντα θα υπάρχουν. Πάρτε την περίπτωση του Ελληνικού (σ.σ.: την έκταση του παλιού αεροδρομίου), οι όμοροι δήμοι του Ελληνικού εγείρουν δικαιώματα για την παραλία τους. Χρειάζεται πολιτική βούληση και διοικητική ευθύνη. Άμα συζητάς μονίμως, πάντα θα υπάρχουν αντιρρήσεις. Κι όσο αισθάνονται οι άλλοι ότι μπορούν να εγείρουν αντιρρήσεις διότι αυτές οι αντιρρήσεις κάνουν εσένα να κάνεις πίσω, θα σε “γεμίζουν” με αντιρρήσεις! Όταν αναλαμβάνεις μια ευθύνη, την αναλαμβάνεις για να την κάνεις! Το Δίκαιο μάς επιτρέπει να υπογράφουμε υπό συνθήκη συμβάσεις. Απλό! Δεν υπάρχουν συμβάσεις υπό αίρεση; Βάζουμε ένα κομμάτι του τιμήματος στην άκρη και λέμε ότι υπό αυτές τις συνθήκες δε θα μεταβιβάσουμε το περιουσιακό στοιχείο σε μία επιθυμητή τιμή, αλλά σε κάτι λιγότερο. Αν όμως το Δημόσιο δικαιωθεί έναντι των διεκδικητών, τότε ο νέος χρήστης καταβάλλει την διαφορά.  Κι εκείνη τη στιγμή πλέον, το διοικητικό δικαστήριο θα ξέρει ότι η απόφασή του στοιχίζει στο Ελληνικό Δημόσιο τόσο. Δε θέλουμε να λύσουμε τη σχάση του ατόμου ή τις μαύρες τρύπες! Αυτά είναι τα προβλήματα που δεν έχουμε λύσει ακόμα και όχι οι διενέξεις στην ιδιοκτησία του Δημοσίου!

Ποια περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου κρίνετε ότι πρέπει να τεθούν σε προτεραιότητα για πώληση ή εκχώρηση των δικαιωμάτων χρήσης τους σε ιδιώτες;

Κατά τη γνώμη μου, έπρεπε όλα! Εδώ και τώρα! Όλα! Τα πάντα! Το Ελληνικό Δημόσιο είναι αποδεδειγμένα ο χειρότερος γαιοκτήμονας που υπάρχει. Οι καταπατήσεις είναι φωτεινή απόδειξη. Είναι ο χειρότερος διαχειριστής δικαιωμάτων σε όποια δικαιώματα θέλετε: εναέριο χώρο, λιμάνια, θάλασσες, κτλ. Οι μολύνσεις προκύπτουν κυρίως από την κακή διαχείριση των δικαιωμάτων. Είναι ο χειρότερος διαχειριστής σε επίπεδο δημοσίων επιχειρήσεων. Ό,τι μπορείς περισσότερο, λοιπόν! Και γι’ αυτόν το λόγο θεωρώ ότι δε φτάνουν η κοινοβουλευτική ομάδα ενός κόμματος ή οι υπουργοί μιας κυβέρνησης για να το αναλάβουν. Θέλεις χίλιους, δυο χιλιάδες ανθρώπους οι οποίοι να έχουν την ίδια φιλοσοφική τοποθέτηση με αυτήν που περιγράφετε στο Μνημόνιο. Το Μνημόνιο εκπέμπει μια συγκεκριμένη λογική. Είναι λογικά ασυνεπές να μη δέχεσαι αυτήν τη λογική και, ταυτόχρονα, να είσαι υποχρεωμένος να την εφαρμόσεις!



·  Οι πολιτικές της Ευρωζώνης


Η ενίσχυση των πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας εκτιμάτε ότι αρκεί για να αναχαιτίσει την κρίση χρέους στους κόλπους της Ευρωζώνης;

Εγώ πιστεύω ότι τα κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα πάνε γύρω στα 600 δισεκατομμύρια ευρώ. Κάτι πιο κάτω από τα 750 και κάτι πιο πάνω από τα 340 δισεκατομμύρια ευρώ, που ήταν ο αρχικός στόχος. Κατ’ αρχάς αυτό αρκεί. Είναι τεράστια ρευστότητα, την οποία οι αγορές μέχρι στιγμής δεν την έχουν.

Πόσο πιθανή κρίνετε την υιοθέτηση της λύσης του ευρωομολόγου ώστε να υπάρξουν κοινά επιτόκια δανεισμού για όλα τα μέλη;

Ποτέ! Και είναι λάθος για μένα! Ήταν καλό που φτάσαμε σε αυτό το σημείο; Εάν γίνει ευρωομόλογο, θα γίνει ένα δεύτερο βήμα για την Ελλάδα και τις “Ελλάδες” της Ευρώπης σαν αυτό που έγινε όταν μπήκαμε στο ευρώ. Θα υπάρχει, δηλαδή, δεύτερος μηχανισμός για να “φουσκώσει” πάλι το χρέος. Σύντομα θα βρεθούμε ως Ευρωζώνη πλέον ακριβώς εκεί που αρχίσαμε. Το πρόβλημα τότε, όμως, θα είναι πάλι ανεξέλεγκτο... 



Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «University Press» το Νοέμβριο του 2011.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου